II De syllaba. MANUSKRIPT-LINKS EINBLENDEN APPARAT EINBLENDEN
| 1 | Syllaba est comprehensio litterarum, vel unius vocalis enuntiatio, temporum capax, quia omnis syllaba aut brevis est, et tempus recipit unum, quod atomum metrici vocant, ut pater; aut longa est, et duo recipit tempora, ut mater. Hic enim ma, cum dicimus mater, longitudinem sui circumflexus tantum temporis bis occupat, quantum pa semel, cum acute dicitur pater. |
| 2 | Sunt igitur longae syllabae, sunt breves, sunt communes; sed longae duobus modis fiunt, natura et positione. Natura quidem bifarie, aut productione videlicet singularum vocalium, ut navis, sedes, finis, omen, unus; aut duarum coniunctione, quod diphthongum vocant, ut aevum, poena, augustus, Eurus, hei: ut Arator: Hei mihi! iam video subitis lapsura ruinis.
Condita fama diu templi quoque nobilis aedem. |
|
| 3 | Vel cum dicimus Tydeus Tydei, ubi e et i non separamus, sed coniunctim proferimus, ne quintam potius quam primam declinationem significet: hoc Graeca nomina sortiuntur; in Latinis non invenitur haec diphthongus. Positione autem longae fiunt syllabae modis sex: cum correpta vocalis aut in duas desinit consonantes, ut ast; aut in unam duplicem, ut dux; aut in unam desinit consonantem, et excipitur ab altera, ut arca; aut excipitur ab x duplici consonante, ut axis; aut ab i loco consonantis posita, ut Troia, quae positio nonnunquam in metris tres dividitur syllabas ut est illud, | Arma virum tabulaeque et Troia gaza per undas; |
aut desinit in consonantem, et excipitur ab i vel u positis in loco consonantium, ut advena, adiumentum. |
| 4 | Breves vero sunt syllabae quae horum nihil habuerint; quod vero quidam inter longas syllabas non annumerant, dum autumant, cum correpta vocalis excipitur a duplici littera z ut Mezentius, aut a duabus consonantibus, ut acre vel acris, falluntur. Nam et z quoties in eadem parte orationis brevem sequitur vocalem, potest eam producere, si ita voluerit poeta, ut gaza. |
| 5 | Cum vero parte aliqua orationis in brevem vocalem terminata, sequens sermo a littera z incipit, nullam producendi habet potestatem; unde est: Et nemorosa Zacynthus. |
| 6 | Et r littera liquens eodem modo sicut et l, cum in medio sermone brevem sequitur vocalem, praecedente qualibet consonante, potest hanc poetica licentia facere longam; cum vero utralibet liquida sequens consonantem in capite fuerit sermonis, non potest longam facere vocalem, quae in fine verbi praecedentis naturaliter brevis extiterat. |
| 7 | Sunt item syllabae quae utroque modo et natura, scilicet, et positione, longae sunt, ut dens, gens, mons, fons, frons. |